Post by cjm on May 29, 2016 16:11:22 GMT
Om almal wat bedekeninge oor neoliberalisme het, ekstreem -nasionaliste te noem, is ook 'n bietjie ekstreem. Ek wonder ook of die reaksie bloot teen oper grense is en nie ook teen 'n verstikkende kruipende sosialisme nie. Hierdie nuwe sosialisme is een waar die groot ekonomiese magte hand om die blaas met die regerings sit. Dit sal verkeerd wees om die aasvoëls kapitaliste te noem.
Neoliberalisme heeft extremistisch-nationalisme opgeroepen
opinie Door de noden van grote delen van de bevolking steselmatig te negeren, heeft de zittende beleidselite de tegenkrachten opgeroepen die nu overal de beschaafde naoorlogse democratische consensus op de proef stellen.
Thomas von der Dunk cultuurhistoricus 29 mei 2016, 10:00
Het aantal verliezers van de globalisering is zodanig toegenomen dat hun boosheid electorale orkaankracht heeft bereikt
'De komende deglobalisering'. Onder die titel schreef ik hier op 4 augustus 2009 een column - een klein jaar na het uitbreken van de kredietcrisis die, vanwege het politieke onvermogen om het bancaire gezwel dat zich na drie decennia neoliberale doordrijverij had ontwikkeld te temmen, daarna steeds meer de interne Europese harmonie is gaan ontwrichten. En toen moest de vluchtelingencrisis nog komen.
Kort samengevat: de globalisering roept tegenkrachten op die politiek steeds sterker worden omdat de blijde boodschap van de globaliseringsprofeten dat iedereen van open grenzen beter wordt, met reden steeds minder wordt geloofd. Het aantal verliezers van de globalisering, of het aantal mensen dat bang is binnenkort tot de verliezers te gaan behoren, is intussen zodanig toegenomen dat hun boosheid electorale orkaankracht heeft bereikt, in Europa én Amerika.
Xenofobe extremistisch-nationalistische partijen zijn in veel EU-lidstaten aan de winnende hand - na (in chronologische volgorde) Denemarken, Nederland, Frankrijk, Hongarije, Zweden, Polen en Duitsland nu ook in Oostenrijk. De politieke instabiliteit, waartoe dit leidt, herinnert aan de jaren dertig.
Centraal thema binnen het kiezersverzet vormt het verlies aan zekerheid, zowel sociaal-economisch als sociaal-cultureel, omdat de prijs voor mondiale grenzeloosheid - minder salaris en meer migranten - niet in de villawijken, maar in de volkswijken wordt betaald. Alleen al een blik op de electorale plattegrond van Wenen maakt het politieke gevolg daarvan duidelijk: de keuze voor Hofer of Van der Bellen is sterk gekoppeld aan een welvaartskloof.
Kosmopolitische roes
Directeur claimt een Amerikaans hoog salaris, terwijl hij tegen de monteur kan zeggen dat hij het met een Albanees laag salaris moet doen
Die electorale orkaan kon iedereen daarmee zien aankomen, maar de voortekenen ervan zijn lang genegeerd, omdat de globaliseringswinnaars er geen financieel baat bij hadden om die voortekenen te zien en dus in een kosmopolitische roes bleven verkeren.
Kern van het probleem: het is op zich best plausibel dat door de globalisering het totale BNP gestegen is, maar dit vrij abstracte, in zekere zin oncontroleerbare en onmeetbare gegeven staat tegenover het zeer concrete verlies van banen onder lager opgeleiden als gevolg van wereldwijde concurrentie. Die maakt het voor de directeur mogelijk een Amerikaans hoog salaris te claimen, terwijl hij tegen de monteur kan zeggen dat hij het met een Albanees laag salaris moet doen.
Dat geldt dus ook voor het TTIP. In Buitenhof deed voorstander Robin Fransman vorige zondag nog een hulpeloze poging: berekeningen zouden uitwijzen dat de burgers er gemiddeld 500 euro per jaar op vooruit zouden gaan. Zijn opponent, de Waalse europarlementariër Philippe Lamberts, leider van de Groenen, maakte doeltreffend gehakt van dit soort bedriegelijke redeneersels: dat mag dan 'gemiddeld' zijn, een gemiddelde zegt niets.
De praktijk van de laatste decennia heeft uitgewezen dat bijna alle groei aan de bovenste 1 procent ten goede is gekomen, en dat er aan de onderkant zelfs van koopkrachtverlies sprake is. Concreet: als jij er als bankier 1.200 euro op vooruitgaat, en ik er als alfahulp 200 euro op achteruitga, zijn we er 'gemiddeld' beide inderdaad 500 euro op vooruitgegaan. Maar het feit blijft, dat jij met je miljoenen nog eens 1.200 euro extra hebt gekregen, en ik met mijn smalle beurs 200 euro heb moeten inleveren - en dat telt.
Leugenachtig
Om die reden wordt dat hele leugenachtige neoliberale win-win-verhaal over de zegeningen van de globalisering gewoon niet meer geloofd - noch in Europa, noch in Amerika. Trump en Sanders kunnen, zoals Michael Persson zaterdag 14 mei in Vonk uiteenzette, daarom dingen zeggen, die tot voor kort ondenkbaar waren, want de Amerikaanse droom is voor veel Amerikaanse burgers uiteengespat.
Jêrome Heldring vroeg zich jaren terug al eens af, hoe het kwam dat veel arme Amerikanen tegen hun economische belangen in voor de Republikeinen stemden, en hun cultureel-conservatieve opvattingen (wapenbezit, abortus, homohuwelijk et cetera) lieten prevaleren. Wel: dat is nu dus niet meer het geval - vandaar de mislukking van Ted Cruz.
En ook de mislukking van Jeb Bush, die het - blijkens zijn interview in de NRC diezelfde zaterdag en zijn optreden in Amsterdam vorig weekend - nog steeds niet snapt en zijn afgang aan 'de media' wijt. Die speelden inderdaad een rol, maar veel belangrijker - en dat toont Bushs feitelijke onnozelheid - is zijn eigen onvermogen om in te zien dat zijn neoliberale fundamentalisme de kernoorzaak vormt, omdat het geen antwoord op de problemen van veel kiezers biedt.
Het is namelijk de zittende beleidselite zelf die, door op grond van haar economische dogma's grenzeloosheid te propageren en zo stelselmatig de sociale en mentale noden van grote delen van de bevolking te negeren, automatisch de tegenkrachten opgeroepen heeft die nu overal de beschaafde naoorlogse democratische consensus op de proef stellen en in Oostenrijk doen wankelen.
Het is de nog steeds door beleidsmakers vrij algemeen omarmde prietpraat van 'eigen verantwoordelijkheid' (van thuiszorg tot werkloosheid), van het 'het moet eerst verdiend worden voor het verdeeld kan worden' (om vervolgens dat laatste na te laten, omdat dat het lekker grootverdienen in de weg staat), van de privatisering van het hele verdelingsvraagstuk, die inmiddels grote groepen van de samenleving van de klassieke middenpartijen heeft vervreemd.
Het is dan ook een gotspe dat uitgerekend Halbe Zijlstra op het VVD-congres de vluchtelingen 'als gevaar voor de Nederlandse verzorgingsstaat' betitelde. Want de meest enthousiaste slopers van die verzorgingsstaat zijn, met de boven geciteerde prietpraat voortdurend voor in de mond, hij en zijn partij immers zelf.
Thomas von der Dunk is cultuurhistoricus.
Neoliberalisme heeft extremistisch-nationalisme opgeroepen
opinie Door de noden van grote delen van de bevolking steselmatig te negeren, heeft de zittende beleidselite de tegenkrachten opgeroepen die nu overal de beschaafde naoorlogse democratische consensus op de proef stellen.
Thomas von der Dunk cultuurhistoricus 29 mei 2016, 10:00
Het aantal verliezers van de globalisering is zodanig toegenomen dat hun boosheid electorale orkaankracht heeft bereikt
'De komende deglobalisering'. Onder die titel schreef ik hier op 4 augustus 2009 een column - een klein jaar na het uitbreken van de kredietcrisis die, vanwege het politieke onvermogen om het bancaire gezwel dat zich na drie decennia neoliberale doordrijverij had ontwikkeld te temmen, daarna steeds meer de interne Europese harmonie is gaan ontwrichten. En toen moest de vluchtelingencrisis nog komen.
Kort samengevat: de globalisering roept tegenkrachten op die politiek steeds sterker worden omdat de blijde boodschap van de globaliseringsprofeten dat iedereen van open grenzen beter wordt, met reden steeds minder wordt geloofd. Het aantal verliezers van de globalisering, of het aantal mensen dat bang is binnenkort tot de verliezers te gaan behoren, is intussen zodanig toegenomen dat hun boosheid electorale orkaankracht heeft bereikt, in Europa én Amerika.
Xenofobe extremistisch-nationalistische partijen zijn in veel EU-lidstaten aan de winnende hand - na (in chronologische volgorde) Denemarken, Nederland, Frankrijk, Hongarije, Zweden, Polen en Duitsland nu ook in Oostenrijk. De politieke instabiliteit, waartoe dit leidt, herinnert aan de jaren dertig.
Centraal thema binnen het kiezersverzet vormt het verlies aan zekerheid, zowel sociaal-economisch als sociaal-cultureel, omdat de prijs voor mondiale grenzeloosheid - minder salaris en meer migranten - niet in de villawijken, maar in de volkswijken wordt betaald. Alleen al een blik op de electorale plattegrond van Wenen maakt het politieke gevolg daarvan duidelijk: de keuze voor Hofer of Van der Bellen is sterk gekoppeld aan een welvaartskloof.
Kosmopolitische roes
Directeur claimt een Amerikaans hoog salaris, terwijl hij tegen de monteur kan zeggen dat hij het met een Albanees laag salaris moet doen
Die electorale orkaan kon iedereen daarmee zien aankomen, maar de voortekenen ervan zijn lang genegeerd, omdat de globaliseringswinnaars er geen financieel baat bij hadden om die voortekenen te zien en dus in een kosmopolitische roes bleven verkeren.
Kern van het probleem: het is op zich best plausibel dat door de globalisering het totale BNP gestegen is, maar dit vrij abstracte, in zekere zin oncontroleerbare en onmeetbare gegeven staat tegenover het zeer concrete verlies van banen onder lager opgeleiden als gevolg van wereldwijde concurrentie. Die maakt het voor de directeur mogelijk een Amerikaans hoog salaris te claimen, terwijl hij tegen de monteur kan zeggen dat hij het met een Albanees laag salaris moet doen.
Dat geldt dus ook voor het TTIP. In Buitenhof deed voorstander Robin Fransman vorige zondag nog een hulpeloze poging: berekeningen zouden uitwijzen dat de burgers er gemiddeld 500 euro per jaar op vooruit zouden gaan. Zijn opponent, de Waalse europarlementariër Philippe Lamberts, leider van de Groenen, maakte doeltreffend gehakt van dit soort bedriegelijke redeneersels: dat mag dan 'gemiddeld' zijn, een gemiddelde zegt niets.
De praktijk van de laatste decennia heeft uitgewezen dat bijna alle groei aan de bovenste 1 procent ten goede is gekomen, en dat er aan de onderkant zelfs van koopkrachtverlies sprake is. Concreet: als jij er als bankier 1.200 euro op vooruitgaat, en ik er als alfahulp 200 euro op achteruitga, zijn we er 'gemiddeld' beide inderdaad 500 euro op vooruitgegaan. Maar het feit blijft, dat jij met je miljoenen nog eens 1.200 euro extra hebt gekregen, en ik met mijn smalle beurs 200 euro heb moeten inleveren - en dat telt.
Leugenachtig
Om die reden wordt dat hele leugenachtige neoliberale win-win-verhaal over de zegeningen van de globalisering gewoon niet meer geloofd - noch in Europa, noch in Amerika. Trump en Sanders kunnen, zoals Michael Persson zaterdag 14 mei in Vonk uiteenzette, daarom dingen zeggen, die tot voor kort ondenkbaar waren, want de Amerikaanse droom is voor veel Amerikaanse burgers uiteengespat.
Jêrome Heldring vroeg zich jaren terug al eens af, hoe het kwam dat veel arme Amerikanen tegen hun economische belangen in voor de Republikeinen stemden, en hun cultureel-conservatieve opvattingen (wapenbezit, abortus, homohuwelijk et cetera) lieten prevaleren. Wel: dat is nu dus niet meer het geval - vandaar de mislukking van Ted Cruz.
En ook de mislukking van Jeb Bush, die het - blijkens zijn interview in de NRC diezelfde zaterdag en zijn optreden in Amsterdam vorig weekend - nog steeds niet snapt en zijn afgang aan 'de media' wijt. Die speelden inderdaad een rol, maar veel belangrijker - en dat toont Bushs feitelijke onnozelheid - is zijn eigen onvermogen om in te zien dat zijn neoliberale fundamentalisme de kernoorzaak vormt, omdat het geen antwoord op de problemen van veel kiezers biedt.
Het is namelijk de zittende beleidselite zelf die, door op grond van haar economische dogma's grenzeloosheid te propageren en zo stelselmatig de sociale en mentale noden van grote delen van de bevolking te negeren, automatisch de tegenkrachten opgeroepen heeft die nu overal de beschaafde naoorlogse democratische consensus op de proef stellen en in Oostenrijk doen wankelen.
Het is de nog steeds door beleidsmakers vrij algemeen omarmde prietpraat van 'eigen verantwoordelijkheid' (van thuiszorg tot werkloosheid), van het 'het moet eerst verdiend worden voor het verdeeld kan worden' (om vervolgens dat laatste na te laten, omdat dat het lekker grootverdienen in de weg staat), van de privatisering van het hele verdelingsvraagstuk, die inmiddels grote groepen van de samenleving van de klassieke middenpartijen heeft vervreemd.
Het is dan ook een gotspe dat uitgerekend Halbe Zijlstra op het VVD-congres de vluchtelingen 'als gevaar voor de Nederlandse verzorgingsstaat' betitelde. Want de meest enthousiaste slopers van die verzorgingsstaat zijn, met de boven geciteerde prietpraat voortdurend voor in de mond, hij en zijn partij immers zelf.
Thomas von der Dunk is cultuurhistoricus.